geri

   6 Eylül'de Hatay'ın ilk kabinesini, Meclis'te hükümet programını okuduktan sonra itimat reyi (güvenoyu) alarak, teşkil ettim. Programımız Parti beyannamesindeki esasları ve prensipleri ihtiva ediyordu. Beş kişiden müteşekkil vekiller heyetimiz işe başladı. Başvekaletle beraber dahiliye, hariciye, müdafaa ve emniyet işlerini ben üzerime aldım. Adliye'ye Cemil Yurtman, Maliye ve Gümrük Vekaleti'ne Cemal Baki, Maarif ve Sıhhiye'ye Faik Türkmen, Nafia ve Ziraat Vekaleti'ne Kemal Alpar tayin edildi. Sancak idaresi zamanındaki adli teşkilat baki kalmak üzere, bir yüksek mahkeme kuruldu ve anayasa mucibince (gereğince) mahkemeler Hatay halkı namına hüküm vermeye başladılar. İdari taksimat, kaza ve nahiye esası üzere Antakya, İskenderun ve Kırıkhan kazalarından ibaretti. Bilahare Reyhanlı ve Ordu kazaları da ihdas edildi. Statüye göre, 1500 kişilik jandarma teşkilatı yabancı muallimlerin nezareti altında kurulacaktı; gümrükler, Suriye ile müştereken idare edilecekti; posta ve telgraf Suriye postaları, para Suriye parası olacaktı. Suriye ile siyasi ve askeri hudut bulunmayacak, Hatay devletinin harici temsili Suriye Reisicumhuru'na ait olacaktı. Hatay devleti Suriye toprağında kadastral hudutlar dahilinde ayrı bir varlık teşkil edecekti. İşte Hatay devletini kurduğumuz zaman bu gibi takyidat (kısıtlamalar) karşısında bulunuyorduk. Üstelik her dairede sancak idaresinden kalma Fransız müsteşarları ve müfettişleri vardı. Valiliğim esnasında vaktiyle Suriye'den gelme birçok yabancı memur Hatay'dan uzaklaştırılmıştı. Fakat Fransız memurlara henüz bir şey yapamamıştık. Mevzuat, Suriye kanunları ile Osmanlı kanunlarının bazılarından ve Fransız Fevkalade Komiseri'nin kararnamelerinden tekevvün etmişti (oluşmuştu). Hükümet reisi olarak benim delege Collet ile temas ve münasebetlerim valilik zamanındakinden farklı olacaktı; Collet, bundan sonra iş için başvekalete benimle görüşmeye geliyordu. İlk görüşmelerde Fransız memurlara yeni devlet teşkilatında yer veremeyeceğimi bildirmiş, "lüzum görürsek bazılarını mütehassıs sıfatıyla kontratla çalıştırırız" diye ilave etmiştim.

devam